Uitkering en sociale zekerheid
Om te beoordelen of iemand een uitkering of toeslag kan krijgen, zijn veel persoonsgegevens nodig. Zoals financiële gegevens. Dit kan ingrijpend zijn voor de privacy van deze persoon.
Op deze pagina
Daarom mag de uitkeringsinstantie alleen persoonsgegevens opvragen die strikt noodzakelijk zijn om te beslissen of iemand het recht heeft om een uitkering of toeslag te (blijven) krijgen. Uitkeringsinstanties zijn bijvoorbeeld de sociale dienst van de gemeente en het UWV.
Snelle antwoorden
Mag de overheid mij om toestemming vragen om mijn gegevens te delen?
Nee, meestal mag de overheid dat niet. De overheid is bijvoorbeeld uw gemeente of het UWV.
Als een organisatie u om toestemming vraagt, moet u ook ‘nee’ kunnen zeggen. Met andere woorden: de toestemming die u geeft moet volledig vrijwillig zijn. En dat kan lastig zijn bij de overheid, want vaak is de overheid de enige die u kan helpen. Bijvoorbeeld bij een voorziening, zoals een traplift, of een uitkering. In die gevallen bent u dus afhankelijk van de overheid. En juist doordat u afhankelijk bent van de overheid, is het bijna onmogelijk voor u om vrijwillig ja of nee te zeggen tegen een verzoek van de overheid.
Meestal is het ook niet nodig dat de overheid u om toestemming vraagt om uw gegevens te gebruiken of delen, omdat vaak al in een wet staat dat de overheid dat mag.
Soms staat er niks in een wet, maar wil een organisatie van de overheid toch uw gegevens delen, omdat die organisatie denkt dat u hulp nodig heeft. De organisatie wil dan uw gegevens doorgeven aan andere organisaties, waar u die hulp kunt krijgen. In dat geval kan het delen van persoonsgegevens zijn toegestaan, maar de organisatie moet u dan wel goed uitleggen:
- welke gegevens van u worden gedeeld;
- waarom dat is (voor welk doel);
- hoe dat in zijn werk gaat.
U moet ook even de tijd krijgen om te beslissen of u hiervoor toestemming geeft. Ook mag u geen nadelige effecten ondervinden van het geven van toestemming. En u mag natuurlijk altijd weigeren, zonder dat u daar nadelige effecten van ondervindt.
Wilt u meer weten? Lees dan Toestemming bij de overheid.
Kan ik als uitkeringsinstantie de grondslag toestemming gebruiken?
Nee, meestal is toestemming geen geldige grondslag voor bestuursorganen om persoonsgegevens van burgers te verwerken. Toch kunt u als uitkeringsinstantie in een situatie komen waarin het vragen van toestemming wenselijk is: u wilt ervoor zorgen dat mensen in een kwetsbare positie hulp krijgen van andere organisaties. In die situatie kan er soms toch sprake zijn van geldige toestemming bij een bestuursorgaan.
Kan ik mijn gegevens bij een organisatie inzien, laten verbeteren of laten verwijderen?
Ja, dat kan. Als een organisatie uw persoonsgegevens gebruikt, heeft u een aantal rechten. Zo houdt u grip op uw gegevens. Dit zijn de belangrijkste privacyrechten:
- U heeft recht op inzage in uw persoonsgegevens.
- Blijken er gegevens van u niet te kloppen? Of ontbreken er gegevens? Dan kunt u vragen uw gegevens te rectificeren (aanpassen of aanvullen).
- In sommige gevallen kunt u ook vragen om gegevens te verwijderen (wissen).
Wilt u weten welke rechten u nog meer heeft? Kijk dan bij Privacyrechten AVG.
Wat kan ik doen als ik een vraag of klacht heb over het gebruik van mijn persoonsgegevens?
Ga met uw vragen of klachten altijd eerst naar de organisatie die uw persoonsgegevens gebruikt. Heeft u een klacht en komt u er samen met de organisatie niet uit? Dan kunt u een klacht indienen bij de Autoriteit Persoonsgegevens.
