Bijzondere opsporing

De politie houdt zich bezig met opsporing in het algemeen. Specifieke opsporing is in handen van bijzondere opsporingsorganisaties.

Bijzondere opsporingsorganisaties

Onder de bijzondere opsporingsorganisaties in Nederland vallen:

• bijzondere opsporingsdiensten
• de Koninklijke marechaussee
• de Rijksrecherche
• teams Criminele Inlichtingen
• buitengewone opsporingsambtenaren

Bijzondere opsporingsdiensten

Bijzondere opsporingsdiensten (BOD'en) zijn verantwoordelijk voor de strafrechtelijke handhaving van de rechtsorde op een specifiek beleidsterrein. Bijvoorbeeld om fraude en witwassen, mensenhandel, illegale dierenhandel en milieucriminaliteit te bestrijden. Zij doen dit in opdracht van het Functioneel Parket, onderdeel van het Openbaar Ministerie. De persoonsgegevens die de BOD'en hierbij verwerken vallen onder de wet Politiegegevens (Wpg). De Autoriteit Persoonsgegevens houdt toezicht op deze wet.

In Nederland zijn er 4 BOD'en. Het ministerie waar zij onder vallen is verantwoordelijk voor het verwerken van persoonsgegevens.

1. FIOD (Fiscale Inlichtingen- en Opsporingsdienst), valt onder het ministerie van Financiën;
2. ISZW-DO (Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Directie Opsporing), valt onder het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid;
3. NVWA-IOD (Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit, Inlichtingen- en Opsporingsdienst), valt onder het ministerie van Economische Zaken;
4. ILT-IOD (Inspectie Leefomgeving en Transport, Inlichtingen- en Opsporingsdienst), valt onder het ministerie van Infrastructuur en Milieu.

De Koninklijke marechaussee

De Koninklijke marechaussee valt onder het ministerie van Defensie. De Koninklijke marechaussee voert een aantal politietaken uit, waaronder beveiliging van de leden van het koninklijk huis, bewaking op luchthaven Schiphol, bestrijding van mensensmokkel en bestrijding van fraude met reis- en identiteitsdocumenten. Dit valt onder de Wpg. De taak binnenlands vreemdelingentoezicht en grensbewaking die de Koninklijke marechaussee uitvoert, valt onder de AVG.

Rijksrecherche

De Rijksrecherche bewaakt de integriteit van de Nederlandse overheid. Hiertoe onderzoekt de Rijksrecherche strafbare feiten in opdracht van het College van procureurs-generaal. Bijvoorbeeld (vermeend) strafbaar gedrag van overheidsfunctionarissen. Dit valt onder de Wpg.

Teams criminele inlichtingen

Teams Criminele Inlichtingen (TCI’s, voorheen Criminele Inlichtingen Eenheden (CIE’s) geheten) verzamelen, registreren en analyseren informatie over zware en georganiseerde criminaliteit. De politie-eenheden, bijzondere opsporingsdiensten, Koninklijke marechaussee en Rijksrecherche hebben elk een eigen TCI. Dit valt onder de Wpg.

Buitengewone opsporingsambtenaren

Naast de opsporingsambtenaren die behoren tot de politie en de hierboven genoemde organisaties, vallen ook de zogenaamde buitengewone opsporingsambtenaren (boa’s) onder de de Wpg. Boa's zijn belast met de opsporing van bepaalde categorieën strafbare feiten op bijvoorbeeld het terrein van openbaar vervoer, milieu of onderwijs. Deze boa’s kunnen in dienst zijn van de overheid zoals de boa’s werkzaam bij de Douane, maar dat hoeft niet. Ze kunnen ook in dienst zijn van bijvoorbeeld de Nederlandse Spoorwegen, Staatsbosbeheer of Natuurmonumenten.