Jaarverslag AP 2020: persoonsgegevens tijdens crisis beschermd
In 2020 bracht de bestrijding van het coronavirus veel privacyvraagstukken met zich mee. De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) heeft in de bestrijding van de crisis onder meer een speciaal coronateam opgezet. Hierbij was er niet alleen oog voor de effecten op de bescherming van persoonsgegevens op de korte termijn, maar ook voor de effecten op de langere termijn. Dat je tijdens een crisis extra moet opletten, en dat goed toezicht juist dan heel relevant is, is afgelopen jaar meermaals gebleken.
Ook bij andere onderwerpen keek de AP vooruit. Zo startte de AP in 2020 met een meerjarenplan voor toezicht in de verder digitaliserende samenleving.
Verder is vorig jaar gekeken naar de toekomst van de AP. Onafhankelijk onderzoek toonde aan dat de AP flink moet groeien om de bescherming van persoonsgegevens te kunnen waarborgen. Ook het externe accountantskantoor vraagt aandacht voor de financiële positie en uit zelfs zorgen over de continuïteit van de AP in 2022.
Bestrijding corona
Van temperatuurmetingen tot corona-apps, van veilig thuiswerken en videobellen tot het delen van de locatiegegevens van alle Nederlanders: in 2020 sprak de AP zich erover uit.
De AP bewaakte hierbij dat het grondrecht op bescherming van persoonsgegevens intact blijft, tijdens de crisis maar vooral ook daarna.
Die langere termijn hield de AP scherp voor ogen. Bijvoorbeeld om te voorkomen dat er in de haast vergaande maatregelen doorgevoerd zouden worden die maar moeilijk terug te draaien zijn.
Meerjarenplan toezicht
In het visiedocument Focus 2020-2023: Dataprotectie in een digitale samenleving staan 3 focusgebieden benoemd waaraan de AP extra aandacht besteedt. Dat zijn datahandel, digitale overheid en artificiële intelligentie & algoritmes. In 2020 is de AP hiermee gestart.
Datahandel
De AP deed in 2020 meerdere onderzoeken naar datahandel. Zo deed de AP onderzoek naar TikTok, startte de AP onderzoeken bij meerdere handelsinformatiebureaus, onderzocht de AP bij verschillende organisaties hun gebruik van cookiewalls & tracking cookies en werkte de AP mee aan onderzoeken van andere Europese privacytoezichthouders. Ook gaf de AP tips voor privacy bij connected cars.
Digitale overheid
De AP publiceerde een groot onderzoek naar de verwerking van de nationaliteit van aanvragers van kinderopvangtoeslag door de Belastingdienst. Ook deed de AP onderzoek naar smart cities. Verder bereidde de AP zich voor op het toezicht tijdens de landelijke verkiezingen van maart 2021 en publiceerde een handleiding over privacy bij verkiezingscampagnes.
Artificiële intelligentie & algoritmes
In 2020 was gezichtsherkenning een belangrijk onderwerp. De AP wees de supermarktbranche op de regels voor gezichtsherkenning, deed een inventarisatie onder sectoren met interesse in gezichtsherkenning en gaf een supermarkt een officiële waarschuwing. Ook publiceerde de AP in 2020 een visiestuk op het toezicht op AI & algoritmes.
Financiële positie AP
In 2020 bleek uit onafhankelijk onderzoek door KPMG dat de AP zou moeten groeien van 184 fte naar 470 fte om alle wettelijke taken te kunnen uitvoeren. Hierop nam de Tweede Kamer in februari 2021 een motie aan om het budget van de AP te verhogen. De beslissing hierover is aan het nieuwe kabinet.
Ook het externe accountantskantoor dat de jaarrekening 2020 van de AP heeft gecontroleerd, vraagt aandacht voor de financiële positie van de AP. Het kantoor wijst erop dat het toegezegde budget voor 2021 onvoldoende is en maakt zich bij de toetsing van de continuïteit zorgen over de (te) smalle financieringsbasis van de AP.
Katja Mur, bestuurslid van de AP: 'De AP is al sinds de invoering van de AVG ondergefinancierd geweest, door veel extra taken, zonder de bijbehorende extra middelen. En de tekorten stapelen zich daardoor alleen maar op. Dat is de reden dat in Nederland het wettelijk vereiste toezicht niet naar behoren functioneert. Kijk bijvoorbeeld naar de duizenden mensen die nog op de behandeling van hun klacht wachten. Of naar het mkb dat snakt naar meer voorlichting.'
'Al deze mensen kunnen wij alleen helpen met voldoende budget. Wij vertrouwen er daarom op dat na de verkiezingen en de formatie ons budget dusdanig wordt verhoogd dat wij de benodigde groei kunnen realiseren', aldus Mur.