Bestandskoppeling voor fraudebestrijding 'Waterproof' onrechtmatig  

Alle uitkeringsgerechtigden (AOW en bijstand) in 65 gemeenten in Friesland, Groningen en Drenthe zijn eind 2005 gecontroleerd op fraude aan de hand van gegevens over hun waterverbruik en de watervervuilingsheffing. Het CBP heeft het project Waterproof van het Regionaal Coördinatiepunt Fraudebestrijding Noord getoetst aan de wet en geconcludeerd dat de bestandskoppeling onrechtmatig was. Bij de waterbedrijven en waterschappen hadden de persoonsgegevens niet mogen worden opgevraagd; deze organisaties hadden de gegevens niet mogen verstrekken. Daarnaast is nagelaten de onderzochte burgers voldoende te informeren.

Het evidente belang van een goede fraudebestrijding neemt niet weg dat controle met behulp van bestandskoppelingen alleen toegestaan is op grond van een deugdelijke risicoanalyse. Een dergelijk onderzoek dient zich te beperken tot groepen waarvoor een grondige risicoanalyse aannemelijk heeft gemaakt dat er een verhoogd risico op fraude is. Burgers zijn niet al verdacht door het simpele feit dat zij een uitkering ontvangen. Bovendien dienen zij goed en doorgaans persoonlijk geïnformeerd te worden over dergelijke onderzoeken en koppelingen. De overheid kan voor het eigen handelen niet het uitgangspunt ‘wat niet weet wat niet deert’ hanteren.

Het CBP heeft als toezichthouder het controleproject beoordeeld aan de hand van onder andere de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp) en het in 2005 gepubliceerde toetsingskader ‘Fraudebestrijding door bestandskoppeling’ dat een uitwerking van de Wbp is en aansluit bij het rapport ‘Handhaven en gedogen’ van de Algemene Rekenkamer en het concept ’Hoogwaardig handhaven’ van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Bestandskoppelingen in het kader van fraudebestrijding dienen aan deze norm te voldoen. Het CBP zal toezien op de naleving ervan en aan normoverschrijding gevolgen verbinden.

z2006-00476  

Over het CBP
Het College bescherming persoonsgegevens (CBP) houdt - onder de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp) - toezicht op de naleving van wetten die het gebruik van persoonsgegevens regelen. Bij het CBP moet het gebruik van persoonsgegevens worden gemeld, tenzij hiervoor een vrijstelling geldt.

Het CBP adviseert de regering en organisaties over de bescherming van persoonsgegevens en onderwerpen die daarmee samenhangen. Het CBP toetst gedragscodes en bemiddelt in geschillen tussen burgers en gebruikers van persoonsgegevens. Op eigen initiatief of op verzoek van een belanghebbende kan het CBP onderzoeken of de manier waarop persoonsgegevens in een bepaalde situatie zijn gebruikt, in overeenstemming is met de wet en daaraan zo nodig gevolgen verbinden. Voor in gebreke blijven bij de melding kan een boete worden opgelegd. Bij overtreding van de wet of daarop gebaseerde regelingen kan het CBP overgaan tot bestuursdwang of een dwangsom opleggen.