Recht op een menselijke blik bij besluiten

Geautomatiseerd besluit

Sommige organisaties nemen besluiten over mensen op basis van automatisch verwerkte gegevens. Het is dan niet een persoon die het besluit neemt, maar de computer. Vaak gebruiken organisaties hierbij algoritmes. 

We noemen dit een geautomatiseerd besluit. Bijvoorbeeld de automatische beoordeling van een online ingediende kredietaanvraag. Of verwerking van sollicitaties via internet zonder menselijke tussenkomst. 

Menselijke blik

De privacywet AVG geeft mensen recht op een menselijke blik bij geautomatiseerde besluiten die over hen gaan en die gevolgen voor hen hebben. Bijvoorbeeld dat zij een lening niet krijgen. Of niet voor een sollicitatiegesprek worden uitgenodigd. Dat betekent dat de organisatie een nieuw besluit moet nemen waarbij een mens hun gegevens heeft beoordeeld.

Gebruik van profilering

Organisaties die geautomatiseerde besluiten nemen, kunnen hierbij profilering ('profiling') gebruiken. Dit houdt in dat ze een besluit over iemand nemen op basis van het profiel van die persoon. Bijvoorbeeld door diegene in een bepaalde groep mensen te plaatsen. Een organisatie kan iemands profiel gebruiken om in te schatten hoe diegene zich gaat gedragen. Bijvoorbeeld of deze persoon de rekeningen gaat betalen.

Voorwaarden geautomatiseerd besluit

Geautomatiseerde besluitvorming is meestal verboden. Een organisatie mag alleen een geautomatiseerd besluit over iemand nemen in een van de volgende gevallen:

• het is noodzakelijk om een overeenkomst met deze persoon af te sluiten;
• er staat in een wet dat het mag;
• diegene heeft uitdrukkelijk toestemming gegeven.

Organisaties die geautomatiseerde besluiten nemen, moeten hun systemen regelmatig controleren en testen. Zodat de systemen werken zoals ze bedoeld zijn en geen foute uitkomsten geven.

Achterhalen van geautomatiseerd besluit

Wilt u achterhalen of er een geautomatiseerd besluit over u is genomen? Lees het besluit dat u heeft gekregen dan goed door. Soms kunt u aan het besluit zien dat het om een geautomatiseerd besluit gaat. Bijvoorbeeld:

• Er staat in dat het document automatisch is gegenereerd.
• Het besluit is algemeen geformuleerd.
• De organisatie heeft profilering toegepast. 

U kunt ook in de privacyverklaring van de organisatie kijken. Want neemt de organisatie geautomatiseerde besluiten, dan hoort dat in de privacyverklaring te staan. En ook hoe de organisatie die besluiten dan neemt.

Wilt u zeker weten of er een geautomatiseerd besluit over u is genomen? En op basis van welke logica en welke persoonsgegevens van u dit is gebeurd? Dan kunt u een inzageverzoek doen bij de organisatie.

Nieuw besluit vragen

Bent u het niet eens met een geautomatiseerd besluit dat een organisatie over u heeft genomen? En dat belangrijke gevolgen heeft voor u, bijvoorbeeld dat u geen lening of verzekering kunt afsluiten? Dan kunt u de organisatie vragen om een nieuw besluit te nemen waarbij een mens uw gegevens beoordeelt. U kunt hiervoor onze voorbeeldbrief nieuw besluit gebruiken.

Bij Uw privacyrechten gebruiken leest u wat u het beste kunt doen als u rectificatie wilt vragen. En wat u vervolgens van de organisatie kunt verwachten. De organisatie moet bijvoorbeeld eerst uw identiteit controleren.

Reactie op verzoek

De organisatie moet binnen 1 maand een reactie geven op uw verzoek. 

• Besluit de organisatie om een nieuw besluit over u te nemen? Dan moet de organisatie dit zo snel mogelijk doen. Dat is uiterlijk binnen 1 maand.
• Weigert de organisatie uw verzoek? Dan moet de organisatie u laten weten waarom. Lees wat u kunt doen als u het niet met de weigering eens bent.
• Reageert de organisatie niet binnen 1 maand? Lees wat u kunt doen als de organisatie niet reageert.