Politie

Nee. Alleen de ambtenaren die daarvoor geautoriseerd zijn door de politie. 

Omdat de politie zulke gevoelige persoonsgegevens verwerkt, stelt de wet strikte eisen aan het systeem dat regelt wie waar toegang toe heeft. Dat autorisatieproces moet zorgvuldig en evenredig zijn.

Nodig voor uitvoeren functie

Medewerkers van de politie mogen alleen toegang hebben tot persoonsgegevens die zij nodig hebben voor het uitvoeren van hun functie. Zij mogen ook geen andere handelingen uitvoeren die vallen onder het verwerken van persoonsgegevens als dat niet nodig is voor het uitvoeren van hun functie. Zoals het verzamelen en opslaan van bepaalde persoonsgegevens.

Autorisaties omschrijven

Ook moet de politie duidelijk omschrijven voor welke verwerkingen een ambtenaar is geautoriseerd. Er moet bijvoorbeeld een overzicht zijn van welke ambtenaar toegang heeft tot welk politiesysteem en op grond waarvan. Dit is een voorbeeld van een technische beveiligingsmaatregel.

Zie ook

• Wat kan ik doen als ik een vraag of klacht heb over hoe de politie met mijn persoonsgegevens omgaat?

De politie kan uw persoonsgegevens doorgeven aan andere organisaties of personen binnen of buiten de politie. Aan wie dat mag, is wettelijk vastgelegd.

Voorbeelden zijn de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND), directeuren van gevangenissen, de reclassering, samenwerkingsverbanden binnen de gemeente en Europol.

Ja, de politie mag camerabeelden gebruiken die zijn gemaakt met regulier cameratoezicht op openbare plaatsen. Daarnaast mag de politie in bepaalde gevallen ook zelf camera’s op openbare plaatsen inzetten. Er zijn verschillende wetten waarin dit is geregeld. Hierin staan ook de voorwaarden waaraan de politie moet voldoen. Want mensen filmen op straat mag niet zomaar.

Gemeentewet

Op grond van artikel 151c van de Gemeentewet kan de burgemeester besluiten cameratoezicht in te zetten. De korpschef is daarna verantwoordelijk voor de verwerking van de camerabeelden. 

Politiewet

Daarnaast kan de politie cameratoezicht inzetten in de openbare ruimte op grond van artikel 3 van de Politiewet. Maar alleen als dit noodzakelijk is om de openbare orde te handhaven. En er een concrete aanleiding is.

Wetboek van Strafvordering

De politie kan ook (heimelijk) camera’s inzetten als opsporingsmiddel. Dan zijn speciale bevoegdheden nodig. Die zijn opgenomen in het Wetboek van Strafvordering. De politie mag deze bevoegdheden alleen inzetten met toestemming van de officier van justitie.

Zie verder: Cameratoezicht op openbare plaatsen

Heeft u een vraag of klacht over het gebruik van uw persoonsgegevens door de politie? Bijvoorbeeld omdat u een verzoek om inzage wilt doen? Of u het niet eens bent met de manier waarop de politie met uw persoonsgegevens omgaat?

Dan kunt u terecht bij een van de regionale privacyfunctionarissen van de politie. Komt u er met de privacyfunctionaris niet uit? Neem dan contact op met de functionaris gegevensbescherming (FG) van de politie. U kunt ook een klacht indienen bij de Autoriteit Persoonsgegevens (AP).

Privacyfunctionaris politie

De politie is wettelijk verplicht om een of meerdere privacyfunctionarissen in dienst te hebben. Deze hebben een adviserende en controlerende taak. Een privacyfunctionaris geeft voorlichting. Ook behandelt en onderzoekt hij/zij klachten over de verwerking van persoonsgegevens door de politie.

Indienen klacht bij privacyfunctionaris

Dien een schriftelijk verzoek in bij de privacyfunctionaris van de politie uit uw regio. Stuur hierbij een kopie van een geldig legitimatiebewijs, zodat de politie uw identiteit kan controleren. Uw foto en BSN mag u afschermen.

De adressen van de regionale privacyfunctionarissen vindt u in de adressenlijst van de politie.

Functionaris gegevensbescherming

De politie is verplicht om een FG aan te stellen. Deze heeft als taak om onafhankelijk toezicht te houden op de verwerking van persoonsgegevens binnen de organisatie. U kunt contact opnemen met de FG via telefoonnummer: 0900-8844 of e-mailadres functionaris-gegevensbescherming@politie.nl.

Klacht indienen bij de AP

Vermoedt u dat de politie uw persoonsgegevens verwerkt op een manier die in strijd is met de privacywet? En komt u er met de politie niet uit? Kan kunt u een klacht indienen bij de AP.

Ja, dat kan. U kunt de politie vragen of er persoonsgegevens over u zijn vastgelegd. En zo ja, welke gegevens dat zijn.

Inhoud van de brief

U doet uw verzoek om inzage van uw gegevens schriftelijk. U kunt daarvoor onze Voorbeeldbrief verzoek om inzage politie gebruiken.

U hoeft niet aan te geven waarom u inzage in uw gegevens wilt. Maar uw verzoek moet wel zo specifiek mogelijk zijn.

Verder moet u kunnen aantonen dat u inderdaad de persoon bent van wie u de gegevens wilt inzien. Vermeld daarom in uw brief uw volledige naam en voorletters, geboortedatum en adres. De politie mag vragen om (een kopie van) uw legitimatiebewijs.

U stuurt uw brief aan de privacyfunctionaris bij de eenheid van de Nationale Politie die het dichtst bij uw woonplaats is. Het adres kunt u opzoeken in de adressenlijst van de politie.

Reactie op verzoek

De politie moet uw verzoek binnen 6 weken beantwoorden.

Kloppen de persoonsgegevens die de politie over u heeft vastgelegd niet? Dan kunt u de politie vragen uw gegevens te rectificeren, aan te vullen of te vernietigen.

Schriftelijk verzoek

U dient uw verzoek schriftelijk in. U kunt hiervoor onze Voorbeeldbrief rectificatie of vernietiging politie gebruiken.

U stuurt uw brief aan de privacyfunctionaris bij de eenheid van de Nationale Politie die het dichtst bij uw woonplaats is. Het adres kunt u opzoeken in de adressenlijst van de politie.

Reactie op verzoek

De politie moet uw verzoek binnen 4 weken schriftelijk beantwoorden.

Ja, soms mag dat. Bijvoorbeeld als de politie bezig is met een opsporingsonderzoek en u een verdachte bent in die zaak. De politie mag uw verzoek dan weigeren als het onderzoek hierdoor gevaar loopt.

Het kan ook in het belang van anderen zijn dat de politie uw verzoek weigert. Bijvoorbeeld als de politie getuigen of informanten wil beschermen. Daarnaast kan de politie in het belang van de staatsveiligheid uw verzoek weigeren.

De politie moet u schriftelijk op de hoogte stellen van een weigering. Ook als deze een gedeelte van uw verzoek betreft.

Zie ook

• De politie heeft mijn verzoek om inzage, rectificatie, aanvulling of vernietiging afgewezen. Wat kan ik doen?

Heeft de politie uw verzoek om inzage, rectificatie, aanvulling of vernietiging van uw persoonsgegevens afgewezen? En bent u het daar niet mee eens? Dan kunt u de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) vragen om te bemiddelen of te adviseren bij dit geschil. 

Indienen verzoek AP om bemiddeling of advies

Wilt u een verzoek bij de AP indienen om bemiddeling of advies? Gebruik dan onze voorbeeldbrief ‘verzoek om bemiddeling of advies bij politie, justitie of opsporingsdienst’. 

Klacht indienen bij de AP

Denkt u dat de politie niet volgens de privacyregels met uw persoonsgegevens omgaat? Dan kunt u een klacht indienen bij de AP.

Zie ook

• Mag de politie mijn verzoek om inzage, rectificatie, aanvulling of vernietiging weigeren?

Dat mag alleen in bijzondere gevallen en voor zover het noodzakelijk is voor het uitvoeren van haar wettelijke politietaken.

Is het openbaar maken echt noodzakelijk?

Wil de politie persoonsgegevens openbaar maken? Bijvoorbeeld met als doel om iemand op te sporen? Dan mag de politie dat alleen doen als zij kan verantwoorden dat er sprake is van een zwaarwegend algemeen belang. Zoals veiligheid.

Het Openbaar Ministerie (OM) moet daarom ook instemmen met het openbaar maken van de betreffende persoonsgegevens. De politie en het OM kijken daarbij of het opsporingsdoel in verhouding staat tot de impact die het openbaar maken van bijvoorbeeld de naam of beelden van de verdachte heeft op zijn of haar privéleven.

Zijn er minder ingrijpende manieren?
Mogelijk zijn er ook minder ingrijpende manieren om hetzelfde doel te bereiken. Het is voor de verdachte bijvoorbeeld minder ingrijpend als de politie ‘geblurde’ versies van beelden publiceert. Of wanneer de politie aankondigt dat zij de naam en foto pas gaat vrijgeven als de verdachte zich niet voor een bepaalde tijd zelf meldt.

Politietaken

De politie heeft meer ruimte voor het openbaar maken van persoonsgegevens dan andere organisaties. Dat is vastgelegd in de Wet politiegegevens. Maar die ruimte geldt alleen wanneer het gaat om het uitvoeren van haar wettelijke politietaken, dit zijn:

• het voorkomen en opsporen van strafbare feiten
• het handhaven van de openbare orde
• verlenen van hulp aan hen die deze behoeven
• uitoefenen van toezicht op het naleven van de regelgeving

Ter illustratie: bij het geven van voorlichting over haar werk mag de politie geen gegevens gebruiken die herleidbaar zijn tot een persoon.

Een blog of vlog van een politieagent is vaak bedoeld om voorlichting te geven over het politiewerk. Voor dat doel is het niet toegestaan om gegevens te gebruiken die herleidbaar zijn tot verdachten.

Wettelijke politietaken

De politie heeft meer ruimte voor het openbaar maken van persoonsgegevens dan andere organisaties. Dat is vastgelegd in de Wet politiegegevens. Maar die ruimte geldt alléén wanneer het gaat om het uitvoeren van de wettelijke politietaken. Dit zijn:

• strafbare feiten voorkomen en opsporen;
• de openbare orde handhaven;
• hulp bieden aan mensen die hulp nodig hebben;
• toezicht houden of iedereen zich aan de regels houdt.

Zie ook: Wanneer mag de politie namen en foto’s van een verdachte openbaar maken?

Overige taken

Voorlichting over het politiewerk maakt geen deel uit van de wettelijke politietaken. Daarom geldt voor voorlichting niet de Wet politiegegevens, maar de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG). Dat is de privacywet waar alle andere organisaties zich ook aan moeten houden. 

Volgens de AVG moeten organisaties een grondslag hebben om persoonsgegevens te verwerken. Dus bijvoorbeeld wanneer een burger herkenbaar in beeld komt bij een vlog. Of wanneer een medewerker van de politie nieuwe collega’s werft via een blog.

Werkafspraken politie gebruik social media

De politie heeft zelf ook werkafspraken voor het communiceren op social media gemaakt.

Dat hangt ervan af of de politie persoonsgegevens aan u vraagt of gegevens vordert op basis van een wettelijke regeling.

Politie vraagt gegevens

De politie kan aan u vragen om gegevens te verstrekken over bijvoorbeeld uw klanten, werknemers of leerlingen. Het uitgangspunt is dat u niet verplicht bent om gegevens te verstrekken als de politie erom vraagt.

Op de gegevens van uw klanten, werknemers of leerlingen is de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) van toepassing. Vraagt de politie om gegevens? Beoordeel dan of u dit op grond van de AVG mag. Hierover leest u meer bij Verstrekken van persoonsgegevens.

Politie vordert gegevens

De politie kan persoonsgegevens bij u vorderen. Dat is iets anders dan gegevens vragen. De politie mag alleen gegevens vorderen in situaties die in het Wetboek van Strafvordering staan. Bijvoorbeeld om bepaalde soorten misdrijven op te lossen.

Als de politie gegevens vordert, bent u verplicht om mee te werken. In deze situatie vervalt een aantal eisen uit de AVG. Zo hoeft u niet te oordelen of de verstrekking van gegevens verenigbaar is met de doeleinden waarvoor u deze gegevens heeft verzameld.

Informatieplicht na vragen

Verstrekt u de door de politie gevraagde gegevens over bepaalde personen? Dan moet u deze mensen daarover meestal informeren. Ook als de politie vraagt om dat niet te doen.

U hoeft de betrokkenen niet te informeren als dit bijvoorbeeld noodzakelijk is om strafbare feiten te voorkomen, op te sporen en te vervolgen. Dit is een van de uitzonderingen op de informatieplicht genoemd in artikel 13 en 14 van de AVG. U moet zelf per situatie beoordelen of zo’n uitzondering van toepassing is.

Informatieplicht na vordering

Verstrekt u gegevens nadat de politie die had gevorderd? Dan is er een aantal situaties waarin de wet bepaalt dat u een geheimhoudingsplicht heeft. Dat betekent dat u de betrokkenen niet mag laten weten dat u hun gegevens aan de politie heeft doorgegeven.

Geldt er geen geheimhoudingsplicht? Dan moet u de betrokkenen meestal laten weten dat u hun gegevens heeft verstrekt.

U hoeft de betrokkenen niet te informeren als dit bijvoorbeeld noodzakelijk is om strafbare feiten te voorkomen, op te sporen en te vervolgen. Dit is een van de uitzonderingen op de informatieplicht genoemd in artikel 13 en 14 van de AVG. U moet zelf per situatie beoordelen of zo’n uitzondering van toepassing is.

Inzagerecht

Mensen van wie u persoonsgegevens verwerkt, kunnen u om inzage in hun gegevens vragen. U moet dan onder meer laten weten aan wie u iemands gegevens heeft verstrekt.

Daarom is het verstandig wanneer u gegevens aan de politie verstrekt, dit schriftelijk te doen. En in uw eigen administratie vast te leggen welke gegevens u aan de politie heeft doorgegeven.

Let op: geldt er een wettelijk bepaalde geheimhoudingsplicht? Dan mag u mensen die een inzageverzoek doen niet laten weten dat u hun gegevens aan de politie heeft verstrekt. Ook als u meent dat artikel 13 en 14 van de AVG van toepassing zijn, hoeft u de verstrekking niet aan de betrokkene te laten weten.

Vraagt de politie u om gegevens? Dan moet u zich bij het verstrekken van gegevens houden aan de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG). Voldoet de verstrekking aan de politie niet aan de AVG? Dan moet u het verzoek weigeren. Maar vordert de politie gegevens op grond van een wettelijke regeling, dan bent u verplicht de gegevens te verstrekken.

De politie moet bij een vordering wel uitdrukkelijk en gericht om de gegevens vragen. En kunnen uitleggen op grond van welke wettelijke regeling u de gegevens moet verstrekken. Doet de politie dit niet, dan hoeft u niet mee te werken.

Aansprakelijkheid

Mensen mogen ervan uitgaan dat u hun gegevens niet zonder goede reden aan de politie geeft. Verstrekt u iemands persoonsgegevens aan de politie zonder dat u dat mag of daartoe verplicht bent? Dan kan diegene u hiervoor aansprakelijk stellen.

Vraag de politie daarom altijd om schriftelijk aan te geven waarom u de gevraagde informatie zou moeten verstrekken. Vraag, als u dat nodig heeft, bedenktijd om het verzoek van de politie te kunnen overwegen. En win zo nodig juridisch advies in.

Dat hangt ervan af of de politie uw gegevens aan de organisatie vraagt of uw gegevens vordert op basis van een wettelijke regeling.

Politie vraagt gegevens

De politie kan aan een organisatie, zoals uw werkgever of school, vragen om gegevens over u door te geven. Het uitgangspunt hierbij is dat een organisatie niet verplicht is uw gegevens te verstrekken.

Een organisatie mag namelijk niet zomaar uw persoonsgegevens doorgeven aan andere organisaties. Ook niet aan de politie. Dat staat in de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG).

De organisatie moet kijken of het verstrekken van uw gegevens voldoet aan de voorwaarden uit de AVG. Is dat niet zo? Dan mag de organisatie uw gegevens niet aan de politie geven.

Politie vordert gegevens

De politie kan bij een organisatie gegevens over u vorderen. Dat is iets anders dan gegevens vragen.

De politie mag alleen gegevens vorderen in situaties die in de wet staan. Bijvoorbeeld om bepaalde soorten misdrijven op te lossen.

Vordert de politie uw gegevens, dan is een organisatie verplicht om uw gegevens door te geven.

Recht op informatie na vragen

Heeft een organisatie uw gegevens aan de politie doorgegeven nadat de politie daarom had gevraagd? Dan moet de organisatie u dat meestal laten weten.

In sommige gevallen hoeft de organisatie u niets te laten weten, bijvoorbeeld als dat noodzakelijk is om strafbare feiten te voorkomen, op te sporen en te vervolgen. De organisatie moet zelf beoordelen of dit in uw geval zo is.

Recht op informatie na vordering

Heeft een organisatie uw gegevens aan de politie doorgegeven nadat de politie de gegevens had gevorderd? Dan is er een aantal situaties waarin de organisatie een wettelijke geheimhoudingsplicht heeft.

Dat betekent dat de organisatie u niet mag laten weten dat deze uw gegevens aan de politie heeft doorgegeven.

Geldt er geen geheimhoudingsplicht? Dan moet de organisatie u meestal laten weten dat uw gegevens aan de politie zijn verstrekt.

In sommige gevallen hoeft de organisatie u niets te laten weten, bijvoorbeeld als dat noodzakelijk is om strafbare feiten te voorkomen, op te sporen en te vervolgen. De organisatie moet zelf beoordelen of dit in uw geval zo is.