Vergroot contrast
  1. Foto en film
  2. Cameratoezicht op openbare plaatsen

Cameratoezicht op openbare plaatsen

Gemeenten mogen camera’s op openbare plaatsen hangen om de openbare orde te handhaven. Openbare plaatsen zijn gebieden die voor iedereen toegankelijk zijn, zoals uitgaanscentra, wegen en pleinen. Er gelden wel enkele voorwaarden voor het cameratoezicht door gemeenten.

Voorwaarden cameratoezicht gemeente

Belangrijke voorwaarden zijn:

  • Minder vergaande maatregelen zijn niet voldoende gebleken om de openbare orde te handhaven.
  • De inzet van camera’s staat niet op zichzelf, maar gebeurt in combinatie met andere maatregelen. Zoals (betere) straatverlichting of toezicht op straat.
  • De gemeente moet mensen informeren over het cameratoezicht, bijvoorbeeld met bordjes. 
  • Nemen de camera's ook geluid op? Of worden er op een andere manier geluidsopnames gemaakt? Dan moet de gemeente mensen daarover ook informeren.
  • De gemeente mag de camerabeelden niet langer dan 4 weken bewaren. Behalve als er concrete vermoedens zijn dat er strafbare feiten op de camerabeelden staan. Dan mogen de beelden worden gebruikt om die strafbare feiten op te sporen.
  • De gemeente moet een data protection impact assessment (DPIA) uitvoeren.

Nieuws

Alle nieuwsberichten over het onderwerp 'Cameratoezicht op openbare plaatsen'

Alle antwoorden op mijn vragenVragen over cameratoezicht op openbare plaatsen

  • Wie is de verwerkingsverantwoordelijke voor cameratoezicht door de gemeente?

    Gemeenten kunnen cameratoezicht inzetten om de openbare orde te handhaven. Vervolgens mag de politie de camerabeelden gebruiken om strafbare feiten op te sporen. Dit betekent dat de gemeente en de politie allebei verwerkingsverantwoordelijke zijn voor hun deel van de verwerking van persoonsgegevens met cameratoezicht.

    Gemeente als verwerkingsverantwoordelijke

    Cameratoezicht met als doel handhaving van de openbare orde valt onder artikel 151c van de Gemeentewet. Onder handhaving van de openbare orde valt ook het voorkomen van strafbare feiten die invloed hebben op de orde en rust in de gemeente.

    In artikel 151c is geregeld hoe gemeenten cameratoezicht mogen gebruiken. Die bepaling houdt in dat de burgemeester, samen met de gemeenteraad, beslist wanneer en hoe lang de gemeente cameratoezicht inzet.

    Ook staat in deze bepaling dat de burgemeester bij de uitvoering van het cameratoezicht gebruikmaakt van de politie.

    De burgemeester is daarmee de verwerkingsverantwoordelijke voor de inzet van cameratoezicht.

    Politie als verwerkingsverantwoordelijke

    Is er op de camerabeelden een strafbaar feit vastgelegd? Dan mag de politie de camerabeelden gebruiken om dit strafbare feit op te sporen.

    De verwerking van de persoonsgegevens volgens artikel 151c van de Gemeentewet is een verwerking als bedoeld in de Wet politiegegevens. De persoonsgegevens zijn daarmee politiegegevens.

    De politie voert de operationele regie over het cameratoezicht en is daarvoor ook verwerkingsverantwoordelijke.

    Dat betekent dat (formeel de korpschef van) de politie verwerkingsverantwoordelijke is voor die daadwerkelijke verwerking van de camerabeelden.

    Afspraken over invulling verwerkingsverantwoordelijkheid

    Zowel de burgemeester (gemeente) als de korpschef (politie) zijn dus verwerkingsverantwoordelijke  voor een deel van de verwerking van persoonsgegevens bij cameratoezicht in het belang van de openbare orde.

    Daarom ligt het voor de hand dat zij samen bepalen welke rol zij beide vervullen bij deze verwerking van persoonsgegevens en wat hun verhouding met de betrokkenen is (dat zijn de mensen die worden gefilmd). En dat zij dat vervolgens ook aan de betrokkenen laten weten.

    Uitvoeren DPIA

    Dat de burgemeester en de korpschef beide verwerkingsverantwoordelijke zijn, betekent ook dat beide een data protection impact assessment (DPIA) moeten uitvoeren voor hun deel van het verwerkingsproces.

    Zij zullen deze DPIA’s uiteraard wel moeten afstemmen met elkaar. Zij kunnen er ook voor kiezen om gezamenlijk een DPIA uit te voeren.

  • Moet ik als gemeente een DPIA uitvoeren als ik cameratoezicht wil inzetten in het gemeentehuis?

    Wilt u als gemeente camera’s ophangen in het voor het publiek toegankelijke deel van uw gemeentehuis? Met als doel uw eigendommen, bezoekers en personeel te beschermen? En wilt u deze camera’s langere tijd of structureel gebruiken? Dan moet u eerst een data protection impact assessment (DPIA) uitvoeren.

    DPIA bij cameratoezicht

    De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) heeft een lijst opgesteld met verwerkingen waarvoor een DPIA verplicht is.

    Een van de genoemde verwerkingen is cameratoezicht. Het gaat dan om camera’s, webcams of drones die worden gebruikt voor grootschalige verwerkingen en/of stelselmatige monitoring van openbaar toegankelijke ruimten.

    Cameratoezicht in gemeentehuis

    Wanneer u als gemeente camera’s wilt ophangen in uw gemeentehuis, verwerkt u waarschijnlijk op grote schaal persoonsgegevens.

    Bovendien zal uw cameratoezicht al snel neerkomen op stelselmatige monitoring. Hiervan is sprake als u de camera’s structureel of gedurende een langere periode inzet.

    Tot slot is het voor het publiek toegankelijke deel van een gemeentehuis een openbaar toegankelijke ruimte. Mensen zijn namelijk in het algemeen vrij om hier in en uit te lopen.

    Cameratoezicht op werkplek

    Let op: wilt u als gemeente (ook) cameratoezicht inzetten op de werkplekken van uw medewerkers? Ook dan moet u eerst een DPIA uitvoeren. Voor meer informatie, zie: Cameratoezicht op de werkplek.

  • Moet ik mij aan de privacywet houden als ik zelf camerabeelden maak?

    Bent u een particulier en maakt u zelf cameraopnames voor huiselijk gebruik? Dan is de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) in principe niet van toepassing.

    Openbare ruimte

    De AVG is wél van toepassing als u delen van de openbare ruimte filmt voor beveiliging. Bijvoorbeeld als u een camera in uw tuin heeft om uw woning te beveiligen en deze camera ook de openbare weg filmt die aan de tuin grenst.

    U mag alleen dát deel van de openbare weg filmen dat noodzakelijk is om uw woning te beveiligen.

    Camerabeelden publiceren

    De AVG is ook van toepassing als u de beelden voor een onbeperkt aantal mensen beschikbaar maakt. Bijvoorbeeld als u de camerabeelden op internet plaatst.

    U heeft toestemming van de mensen op de beelden nodig om de beelden online te plaatsen.

Alle antwoorden op mijn vragenVragen over camera's in reclamezuilen

  • Mag ik als bedrijf volgens de AVG camera’s in reclamezuilen gebruiken?

    Het observeren van mensen via camera’s in reclamezuilen mag alleen onder bepaalde voorwaarden.

    Beeldscherm-exploitanten gebruiken camera’s in reclamezuilen om bijvoorbeeld mensen te tellen of om advertenties af te stemmen op kenmerken van de voorbijganger.

    Verwerking persoonsgegevens

    Als camera's worden gebruikt voor observatie in digitale billboards, zal meestal sprake zijn van een verwerking van persoonsgegevens, aangezien personen vaak herkenbaar in beeld worden gebracht.

    Het is bijna nooit zo dat bij cameratoezicht geen persoonsgegevens worden verwerkt. Dat is alleen het geval wanneer de camera heel lage kwaliteit infraroodbeelden maakt, waarmee het absoluut niet mogelijk is om mensen herkenbaar in beeld te brengen. In dat geval kunnen de camera’s alleen mensen ‘tellen’.

    Als mensen herkenbaar in beeld komen, is er sprake van een verwerking van persoonsgegevens. Dat betekent dat de AVG van toepassing is. Dat is zeker het geval wanneer camera’s speciaal de kenmerken van de voorbijganger registreren, om bijvoorbeeld iemand die een bril draagt een passende advertentie te laten zien.

    Toestemming

    De beeldscherm-exploitant moet een grondslag hebben om persoonsgegevens te mogen verwerken. Uitzonderingen daargelaten, is de grondslag ‘toestemming’ de meest kansrijke grondslag volgens de normuitleg van de AP.

    Die toestemming moet vrij gegeven worden en specifiek zijn. Het moet duidelijk zijn voor welke gegevens iemand toestemming geeft en voor welk specifieke doel de gegevens worden gebruikt door de adverteerder.

    Een beeldscherm-exploitant kan dit bijvoorbeeld doen door een voorbijganger via een tussenstap met een QR-code of een app toestemming te vragen waarna de camera pas inschakelt.

    Normuitleg

    De AP heeft in een brief aan de branche de regels in de privacywetgeving voor het verwerken van persoonsgegevens via camera’s in reclamezuilen uitgelegd. De branche kan met deze normuitleg kijken of hun manier van werken voldoet aan de eisen of dat ze deze moet aanpassen.

  • Ik anonimiseer als bedrijf de camerabeelden van voorbijgangers meteen, verwerk ik dan persoonsgegevens?

    Ja, ook als de beelden van de camera onmiddellijk worden  geanonimiseerd en dus bijvoorbeeld alleen het aantal voorbijgangers  wordt vastgelegd, is sprake van een verwerking van persoonsgegevens.

    Verwerken van persoonsgegevens betekent naast het verzamelen ook het wissen of vernietigen van persoonsgegevens. Dat betekent dat de AVG van toepassing is en dat er een grondslag moet zijn om persoonsgegevens te mogen verwerken.

  • Kan ik als bedrijf bij het gebruik van camera’s in reclamezuilen mij beroepen op de grondslag gerechtvaardigd belang?

    Ja, dat kan. Maar een private partij die werkt in de openbare ruimte, niet zijnde in privaat eigendom, zal zich niet snel de grondslag gerechtvaardigd belang kunnen hebben.

    Bij de gegevensverwerking door reclamezuilen met camera’s in de openbare ruimte gaat het bijvoorbeeld niet om het beschermen van het private eigendom. Als dat wel het geval is, zou nagegaan kunnen worden of een beroep op gerechtvaardigd belang aan de orde kan zijn.

    U kunt voor de verwerking van persoonsgegevens via camera's in reclamezuilen vrijwel alleen een geslaagd beroep doen op de grondslag toestemming.

  • Kan ik als bedrijf bij het gebruik van camera’s in reclamezuilen mij beroepen op de grondslag uitvoering overeenkomst?

    Als u persoonsgegevens verwerkt via camera's in reclamezuilen kunt u zich in theorie beroepen op de grondslag uitvoering overeenkomst. Bijvoorbeeld in het geval wanneer een betrokkene een app installeert met informatie over winkelvoorzieningen in een bepaald gebied.

    De betrokkene moet dan via de app wel eerst toestemming geven om zijn of haar locatiegegevens te gebruiken. Daarbij moet het duidelijk zijn dat die gegevens verwerkt worden om gerichte aanbiedingen op de reclamezuil te tonen als de betrokkene daar langsloopt.

  • Hoe weet ik dat ik als voorbijganger wordt gefilmd door een camera in een reclamezuil en mag dit zomaar?

    Dat kunt u als voorbijganger niet weten, maar dit mag niet zomaar. U moet toestemming geven voordat camera’s van reclamezuilen u in de openbare ruimte mogen filmen.

    Die toestemming moet u vrij kunnen geven en specifiek zijn. De informatie die u krijgt moet helder en begrijpelijk zijn. Het moet duidelijk zijn voor welke gegevens je toestemming geeft en voor welk specifieke doel de gegevens worden gebruikt door de adverteerder.

    Een beeldscherm-exploitant kan dit bijvoorbeeld doen door u via een QR-code of een app toestemming te vragen, waarna de camera pas inschakelt.

Publicaties

Al het onderzoek over het onderwerp 'Cameratoezicht op openbare plaatsen'Alle wetgevingsadviezen over het onderwerp 'Cameratoezicht op openbare plaatsen'