Krediet, inkomen en faillissement

Een woningcorporatie mag vragen wat uw inkomen is. Bijvoorbeeld omdat u voor sommige woningen niet te veel mag verdienen. Maar de woningcorporatie mag uw inkomensgegevens pas vragen en vastleggen op het moment dat dat echt nodig is. En dus niet eerder, bijvoorbeeld omdat het handig is voor de woningcorporatie om alvast te hebben.

Gegevens over uw inkomen zijn gevoelige persoonsgegevens. Woningcorporaties moeten hier zorgvuldig mee omgaan.

Vraagt de woningcorporatie om een inkomensverklaring als u zich wilt inschrijven? Dan moet de woningcorporatie goed kunnen uitleggen waarom dat in die fase al nodig is.

Is er geen goede reden? Bijvoorbeeld omdat u uw inkomensgegevens net zo goed pas kunt doorgeven als u daadwerkelijk een woning krijgt toegewezen? Of omdat niet voor alle huurders een inkomenseis geldt?

Dan mag de woningcorporatie niet naar uw inkomen vragen als u zich inschrijft.

Indicatie van inkomen

Sommige woningcorporaties willen voorkomen dat mensen zich inschrijven voor te dure woningen. In dat geval zou een woningcorporatie alleen om een indicatie van het inkomen kunnen vragen als iemand zich inschrijft. Maar ook daarbij moet de woningcorporatie goed kunnen uitleggen waarom dat noodzakelijk is.

Ja, dat mag. Gaat u (waarschijnlijk) een huurovereenkomst tekenen? In deze fase kan de makelaar u vragen om aanvullende gegevens. Hiermee kan de makelaar beoordelen of u de huur kunt betalen.

Wat mag de makelaar vragen?

De makelaar mag de volgende gegevens aan u vragen:

• Gegevens over uw inkomen. Bijvoorbeeld uw salarisstrook. Of een bankafschrift waaruit blijkt dat u salaris heeft gekregen.
• Een verhuurdersverklaring. Dat is een verklaring die uw huidige woningverhuurder invult. In de verklaring staat bijvoorbeeld of u de huur op tijd heeft betaald, of u een huurachterstand heeft en of u overlast heeft veroorzaakt.
• Gegevens over uw burgerlijke staat (huwelijk of geregistreerd partnerschap). De makelaar wil dit weten omdat uw partner medehuurder kan zijn.

Wat mag de makelaar niet vragen?

De makelaar mag niet vragen naar:

• Uw burgerservicenummer (BSN). Het BSN mag alleen verwerkt worden als er in een wet staat dat dit mag.
• Uw nationaliteit of ras.

Ja, dat mag als u uw energierekening niet op tijd betaalt. Uw energieleverancier mag dan onder bepaalde voorwaarden uw persoonsgegevens doorgeven aan een instantie voor schuldhulpverlening.

Betalingsherinnering

De energieleverancier of netbeheerder moet u eerst een betalingsherinnering sturen. Hierbij moet uw leverancier of beheerder aanbieden om uw gegevens door te geven aan een instantie voor schuldhulpverlening. Dit mag alleen als u hiervoor schriftelijk toestemming geeft. Het gaat om de volgende gegevens:

• uw naam;
• uw adres;
• uw klantnummer;
• de hoogte van uw schuld.

Maakt u gebruik van schuldhulpverlening, dan wordt uw energie niet afgesloten.

Uitzondering in de winterperiode

In de winterperiode (van 1 oktober tot 1 april) mag uw energieaansluiting in principe niet worden afgesloten. Tenzij u niet reageert op het aanbod voor schuldbemiddeling. Dan is de energieleverancier of netbeheerder verplicht uw gegevens door te geven aan een instantie voor schuldhulpverlening. Uw toestemming is hiervoor niet nodig.

Maakt u vervolgens geen gebruik van de aangeboden schuldhulpverlening of komt u de afspraken niet na? Dan kan uw energie alsnog worden afgesloten.

Meer informatie energieschuld

Kunt u uw energierekening niet betalen? Op ACM ConsuWijzer leest u wat u kunt doen als u betalingsproblemen heeft.

Dit houdt in dat een bedrijf controleert of u in staat bent om uw rekeningen te betalen. Bijvoorbeeld als u een lening wilt afsluiten, iets op afbetaling wilt kopen of een gsm-abonnement aanvraagt. Uit de gegevens kan bijvoorbeeld naar voren komen dat u een betalingsachterstand heeft bij een ander bedrijf. Het bedrijf kan u dan als klant weigeren.

BKR en handelsinformatiebureaus

Bedrijven toetsen uw kredietwaardigheid met gegevens over u die zijn verzameld door Bureau Krediet Registratie (BKR) of handelsinformatiebureaus.

Bij BKR staat geregistreerd bij welke bedrijven, zoals een bank of een postorderbedrijf, u een krediet heeft afgesloten. Bijvoorbeeld een lening of creditcard. Ook staat er hoe hoog dat krediet is en of u de aflossingen op tijd betaalt.

Handelsinformatiebureaus verzamelen gegevens over bedrijven en particulieren. Maar zij mogen niet zomaar allerlei gegevens over u verzamelen en doorgeven. Dat mag alleen wanneer zij aan een aantal voorwaarden voldoen.

Handelsinformatiebureaus maken onder meer gebruik van openbare bronnen en algemene statistische gegevens over uw woonomgeving. Maar handelsinformatiebureaus mogen niet overal uw gegevens vandaan halen.

Uw werkgever of uitkeringsinstantie mag niet zonder uw toestemming gegevens over uw salaris of uitkering doorgeven aan een handelsinformatiebureau.

Handelsinformatiebureaus mogen vragen naar uw actuele adres, bijvoorbeeld bij uw buren of buurtgenoten, om contact met u te kunnen opnemen. Maar uw buren zijn niet verplicht om antwoord te geven. Doorvragen mag niet.

Een handelsinformatiebureau mag niet bij uw buren of anderen informeren naar bijvoorbeeld uw inkomen, uw werkgever, hoe vaak u op vakantie gaat of de auto waarin u rijdt.

Registratie bij BKR

Wilt u een krediet bij een bedrijf dat is aangesloten bij BKR? Dan vraagt dit bedrijf uw gegevens op bij BKR.

Besluit het bedrijf u een krediet te verlenen, dan meldt het dit aan BKR. Vervolgens registreert BKR uw krediet in het centrale register.

Heeft u een betalingsachterstand, dan moet het bedrijf dit aan BKR doorgeven.

Verwijderen BKR-registratie

Uw registratie bij BKR blijft staan zo lang uw krediet loopt. Is uw krediet beëindigd, dan gaat de bewaartermijn in.

Uw gegevens blijven dan nog 5 jaar zichtbaar. Bij uw gegevens staat vermeld dat het een afgelopen krediet is en per wanneer dit is gestopt.

Uw gegevens verdwijnen automatisch uit het centrale register als de bewaartermijn van 5 jaar voorbij is.

Inzage BKR

Zie ook: Hoe krijg ik inzage in mijn gegevens bij BKR en wat doe ik als ze niet kloppen?

Meer informatie BKR

Voor meer informatie over BKR kunt u terecht op de BKR-website.

Een verzoek om uw gegevens bij Bureau Krediet Registratie (BKR) in te zien kunt u online doen via de website van BKR.

Kredietoverzicht BKR inzien

Om uw kredietoverzicht online in te zien, moet u zich identificeren. Dit doet u met uw bankpas.

Lukt dit niet, dan kunt u ook inzage vragen via het Aanvraagformulier kredietoverzicht. U krijgt uw kredietoverzicht dan per post opgestuurd.

Gegevens wijzigen

Heeft u uw gegevens bij BKR opgevraagd en kloppen die volgens u niet? Dan kunt u vragen uw gegevens aan te passen.

Dit doet u bij de organisatie die uw gegevens heeft aangemeld bij BKR. Bijvoorbeeld de bank waar u een lening heeft.

Kunt u het niet eens worden met deze organisatie over uw BKR-registratie? Dan kunt u een klacht indienen bij het Klachteninstituut Financiële Dienstverlening (Kifid).

Voor meer informatie, zie: Ik wil mijn BKR-registratie aanpassen op de website van BKR.

Ja, dat mag. Een telecomaanbieder kan slechte ervaringen hebben met betalingen op een bepaald adres. Ook als dit niets met u te maken heeft, staat het de telecomaanbieder vrij om u als klant te weigeren.

Inkomensgegevens verstrekken

Vraagt u een gsm-abonnement aan, dan kan de telecomaanbieder een krediettoets aanvragen bij een handelsinformatiebureau. Levert uw adres bij deze toets een negatieve kredietscore op? Dan kan het handelsinformatiebureau u om aanvullende informatie vragen over uw inkomen.

U bent niet verplicht om uw inkomensgegevens te verstrekken. Maar weigert u, dan loopt u wel kans dat u geen abonnement krijgt. U kunt ook bij het handelsinformatiebureau aangeven dat het uw inkomensgegevens uitsluitend mag gebruiken voor het aangevraagde abonnement. Het bureau mag uw gegevens dan niet bewaren.

Bij vrijwel ieder faillissement bevat de boedel persoonsgegevens. Bijvoorbeeld klantenbestanden, ledenbestanden en personeelsdossiers. Als curator bent u er verantwoordelijk voor om zorgvuldig met deze gegevens om te gaan. U moet zich hierbij aan de privacywet houden, de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG).

Verwerkingsverantwoordelijke

Op grond van de Faillissementswet is het uw taak als curator om de failliete boedel te beheren en vereffenen. Dit impliceert dat u de feitelijke macht en zeggenschap over de boedel heeft. En dus ook over de persoonsgegevens in die boedel. Hierdoor bent u de verwerkingsverantwoordelijke voor deze gegevens.

Dat houdt onder meer in dat u verantwoordelijk bent voor een rechtmatige, behoorlijke en transparante verwerking van de persoonsgegevens in de boedel. Dit is uw eigen verantwoordelijkheid. U moet zich ook kunnen verantwoorden.

Rechtmatige verwerking

Een rechtmatige verwerking houdt in dat u:

• de verwerking (zoals verstrekken of verkopen van de gegevens aan een andere partij) kunt baseren op een grondslag uit de AVG;
• niet meer gegevens verwerkt dan noodzakelijk is voor uw doel;
• aan aanvullende eisen voldoet als u gevoelige gegevens verwerkt als bijzondere persoonsgegevens, strafrechtelijke gegevens of het burgerservicenummer (BSN).

Behoorlijke verwerking

Een behoorlijke verwerking van persoonsgegevens houdt onder meer in dat u de persoonsgegevens goed moet beveiligen. Mogelijk moet u er ook voor zorgen dat de in de boedel aanwezige persoonsgegevens ook na afwikkeling van het faillissement niet onrechtmatig worden verwerkt.

Transparante verwerking

De transparantieverplichting houdt in dat u de betrokkenen informeert over de (voorgenomen verdere) verwerking van hun persoonsgegevens. En over de privacyrechten die zij hebben.

Praktische voorbeelden

De Autoriteit Persoonsgegevens heeft enkele veel voorkomende scenario’s voor u uitgewerkt:

• Mag ik als curator de persoonsgegevens in de boedel van een failliete onderneming verkopen?
• Mag ik als curator computers of laptops verkopen als daar persoonsgegevens op staan?
• Mag ik als curator persoonsgegevens verstrekken bij contractoverneming?
• Mag ik als curator persoonsgegevens (laten) verwerken bij voortzetting van een failliete onderneming?
• Wat moet ik als curator doen als een failliete onderneming door ontbinding is opgehouden te bestaan?

Meer informatie

• Juridisch kader persoonsgegevens bij faillissement

Als curator heeft u de wettelijke verplichting om de overgebleven bezittingen van de failliete onderneming te verkopen. Deze boedel kan persoonsgegevens bevatten die geld waard zijn, zoals een klantenbestand. U mag deze gegevens alleen verkopen als u daarvoor vooraf toestemming heeft gekregen van de mensen om wie het gaat (de klanten van de failliete onderneming).

U zult deze mensen dus toestemming moeten vragen om hun gegevens te verkopen aan een andere partij.

Achtergrond: doelen niet verenigbaar

Als u een klantenbestand verkoopt, verstrekt u de persoonsgegevens aan een andere verwerkingsverantwoordelijke. Daardoor verwerkt u de gegevens voor een ander doel dan waarvoor ze oorspronkelijk zijn verzameld (door de failliete onderneming). Dat mag alleen als het oorspronkelijke doel en het nieuwe doel verenigbaar zijn.

Bij de verkoop van een klantenbestand is dat niet het geval. Daarom heeft u toestemming van de klanten nodig. Zonder toestemming mag u de gegevens niet verkopen. Dit geldt vanzelfsprekend ook zonder tegenprestatie, zoals bij het ‘weggeven’ van persoonsgegevens.

Nee, dat mag niet. U mag computers of laptops alleen verkopen als daar geen persoonsgegevens (meer) op staan.

In de inventaris van een failliete onderneming kunt u digitale gegevensdragers aantreffen. Bijvoorbeeld in computers of laptops.

U mag de inventaris alleen verkopen als deze geen gegevensdragers (meer) bevat. Of als de persoonsgegevens onomkeerbaar zijn vernietigd. Het kan raadzaam zijn om daarvoor specialistische hulp in te schakelen.

Ja, dat mag. U mag de voor de contractoverneming noodzakelijke persoonsgegevens verstrekken aan de nieuwe contractpartij.

Let op: dit mag alleen als de contractoverneming rechtsgeldig plaatsvindt, met inachtneming van alle daarvoor geldende regels.

Hierbij speelt een rol of de betrokkene is geïnformeerd en de gelegenheid heeft gekregen akkoord te gaan met of bezwaar te maken tegen (onderdelen van) de contractoverneming. En dus tegen de daarvoor benodigde verstrekking van zijn of haar persoonsgegevens.

Ja, dat mag. Als curator kunt u (de activiteiten van) een failliete onderneming (tijdelijk) voortzetten, met als doel een ‘going concern’-verkoop van de failliete onderneming. Deze onderneming verwerkt dan persoonsgegevens voor dezelfde doeleinden als de onderneming vóór het faillissement deed.

Als er feitelijk niets aan de situatie verandert, mag de failliete onderneming de persoonsgegevens blijven verwerken zoals voor het faillissement. 

Let op: dit geldt alleen als er voor de betrokkenen (de mensen van wie de onderneming gegevens verwerkt) niets verandert. U moet ervoor zorgen dat de betrokkenen goed worden geïnformeerd over de voortzetting van de failliete onderneming en de gevolgen die dit heeft voor hun persoonsgegevens.

Andere doeleinden? Andere regels

Wilt u de failliete onderneming bij de voortzetting van de onderneming persoonsgegevens laten verwerken voor andere doeleinden dan waarvoor de onderneming de gegevens oorspronkelijk had verzameld? Dan gelden andere regels.

Voor meer informatie, zie scenario I in het Juridisch kader persoonsgegevens bij faillissement (p. 8-9).

Een failliete onderneming kan door ontbinding ophouden te bestaan. Bijvoorbeeld op het tijdstip waarop de vereffening eindigt. De boedel kan op dat moment nog persoonsgegevens bevatten, zoals het klantenbestand. Als curator moet u nagaan welke persoonsgegevens in de boedel zijn achtergebleven, wat daarmee moet worden gedaan en wie voor die gegevens verantwoordelijk is.

Gegevens vernietigen

Als een onderneming is opgehouden te bestaan, zullen persoonsgegevens doorgaans niet meer noodzakelijk zijn voor de doeleinden waarvoor zij zijn verzameld en verder werden verwerkt. Dat betekent dat u ervoor moet zorgen dat alle persoonsgegevens onomkeerbaar worden vernietigd.

Gegevens bewaren

Maar soms moeten bepaalde persoonsgegevens nog een tijd worden bewaard, omdat er een wettelijke bewaartermijn van toepassing is. Bijvoorbeeld op grond van de belastingwetgeving of de zorgwetgeving. Wie hiervoor verantwoordelijk is, hangt ervan af of er een bewaarder is aangewezen.

Is er een bewaarder aangewezen voor de boeken, papieren en andere gegevensdragers in de boedel? Dan is de bewaarder de verwerkingsverantwoordelijke voor deze gegevens.

Is er geen bewaarder aangewezen? En heeft de rechtbank ook geen bewaarder benoemd? Dan blijft u als curator verwerkingsverantwoordelijke. Dat betekent dat u ervoor moet zorgen dat de gegevens worden bewaard, goed worden beveiligd en na afloop van de bewaartermijn(en) alsnog worden vernietigd.